اقتصاد آزاد و رتبه ی ایران در آزادترین نظام های اقتصادی دنیا ، همه ساله توسط بنیاد هریتیچ انجام می شود و کشورهای جهان بر این اساس رتبه بندی می شوند.
اقتصاد آزاد ، به اقتصادی گفته میشه که حداقل محدودیت های دولتی را داشته باشه و نظام اقتصادی آن بر اساس فعالیت بنگاه های و شرکت های خصوصی بنیان نهاده شده باشد. در اقتصاد آزاد تولیدکنندگان (بدون دخالت دولت) تصمیم می گیرند چه چیزی و با چه قیمتی تولید کنند . از طرفی مصرف کنندگان نیز خودشان به طور مستقل تصمیم می گیرند چه کالا یا خدماتی را استفاده کنند .
اقتصاد آزاد و رتبه ی ایران در آزادترین نظام های اقتصادی دنیا
در حال حاضر هیچ کشوری در دنیا وجود نداره که همه ی بازارهای داخلی آن کاملا آزاد باشند.البته هیچ یک از اقتصاددانان و متفکران اقتصادی جهان، با حذف کامل دولت از نظام اقتصادی و آزادی ۱۰۰ درصد فعالیت های اقتصادی موافق نیستن. حضور دولت به عنوان قانون گذار ( نه قانون گذار مطلق) و هدایت کننده ی فعالیت های اقتصادی الزامی است.
فعالیت دولت ها باید شامل :
مرجع حل و فصل اختلافات ، حفظ و ارتقای ارزش پول ملی ، جلوگیری از تورم ، حفظ رقابت در بازار و جلوگیری از انحصار ، حفظ منافع مصرف کنندگان ،حفاظت از منافع اقتصادی کشور ، تامین هزینه های خدمات عمومی مانند جاده ها ، آموزش و پرورش و مدارس ، مراکز انتظامی و پلیس و … باشد. آزادی اقتصادی شرط لازم برای آزادی سیاسی و اجتماعی است.
نظام رتبه بندی هریتیچ شاخص آزادی اقتصادی را عددی بین ۰تا ۱۰۰ تعریف کرده است. یعنی آزاد ترین کشور از لحاظ اقتصاد رتبه ی ۱۰۰ خواهد داشت. در این رتبه بندی ، فاکتور های آزادی اقتصادی عبارتند از:
حاکمیت قانون (حقوق اموال، یکپارچگی دولت، کارایی قضائی)
اندازه دولت (مخارج دولت، بار مالیاتی، سلامت مالی)
کارایی قوانین (آزادی کسب و کارها، آزادی بازار کار، آزادی بازار پول)
میزان باز بودن بازارها (آزادی در تجارت، آزادی در سرمایه‌گذاری و آزادی مالی)
مقیاس نمره دهی و رتبه بندی به صورت زیر است:
امتیاز ۸۰ تا ۱۰۰ برای کشورهایی که نظام اقتصادی آزاد دارند .
امتیاز ۷۰ تا ۷۹.۹ برای کشورهایی که نظام اقتصادی تقریباً آزاد دارند.
امتیاز ۶۰ تا ۶۹.۹ برای کشورهایی که نظام اقتصادی نسبتاً آزاد دارند.
امتیاز ۵۰ تا ۵۹.۹ برای کشورهایی که نظام اقتصادی تقریباً غیر آزاد دارند .
امتیاز ۰ تا ۴۹.۹ برای کشورهایی که دارای نظام بسته اقتصادی هستند.
آخرین رتبه بندی نظام های اقتصادی دنیا :
آزادترین اقتصادهای جهان
هنگ کنگ با ۹۰.۰۲ امتیاز به عنوان آزادترین اقتصاد جهان معرفی شده است و پس از این کشور، سنگاپور، نیوزلند، سوئیس، استرالیا، ایرلند، انگلیس، کانادا، امارات و تایوان در رده‌های دوم تا دهم قرار دارند .
بسته‌ترین اقتصادهای جهان
کره شمالی با ۵.۹ امتیاز به عنوان بسته‌ترین اقتصاد جهان معرفی شده است و پس از این کشور، ونزوئلا، کوبا، اریتره، جمهوری کنگو، زیمباوه، گینه استوایی، بولیوی، جزایر تیمور، الجزایر و اکوادور قرار دارند.
رتبه ایران
ایران در رده بندی امسال با ۵۱.۱ امتیاز در بین کشورهای دارای نظام اقتصادی تقریباً بسته، بالاتر از کشورهای آنگولا، توگو و چاد و پایین‌تر از کشورهای لبنان، مالاوی و افغانستان در رده ۱۵۵ جهان قرار گرفته است. امتیاز ایران در مقایسه با سال قبل ۰.۲ درصد بهبود داشته است. بالاترین امتیاز ایران مربوط به مخارج دولتی با امتیاز ۸۹.۸ و سلامت مالی با امتیاز ۸۹.۵ و پایین‌ترین امتیاز مربوط به آزادی سرمایه گذاری با تنها ۵ امتیاز بوده است.
رتبه دیگر کشورها
در رده‌بندی امسال، آمریکا در رده دوازدهم، آلمان در رده ۲۴، قطر در رده ۲۸، کره جنوبی ۲۹، ژاپن ۳۰، اتریش ۳۱، ترکیه ۶۸، فرانسه ۷۱، ایتالیا ۸۰، عمان ۸۸، کویت ۹۰، عربستان ۹۱، روسیه ۹۸، چین ۱۰۰ و هند ۱۲۹ ایستاده‌اند.
